Afgelopen maandag sprak ik een volle Kruiskerk in Malburgen toe. Je komt als wethouder niet voortdurend in de kerk voor je werk, maar ik vertelde dat ik me er wel thuis voel. Het waren mijn grootouders die me als kind namelijk meenamen naar hun kerk: de ene familie Katholiek, de andere Nederlands Hervormd. ‘Twee geloven op één kussen’ daar slaapt in mijn geval kennelijk de sociaaldemocratie tussen.
Veel van de dingen die ik als kind uit de kerk meekreeg, inspireren me elke dag nog in mijn leven. Opkomen voor de ander die het moeilijk heeft. En de lessen uit de Bijbel over barmhartigheid. Maar wat betekent dat woord eigenlijk voor ons vandaag? Maandag maakte ik van de gelegenheid gebruik om juist die vraag te stellen aan het publiek – met daarin betrokken Arnhemmers, kerkgangers, moskeebestuurders, raadsleden en minister voor Armoedebeleid, Carola Schouten.
Als je het mij vraagt denken veel mensen bij het woord barmhartigheid aan liefdadigheid. Een aalmoes aan een dakloze mens op straat. Maar barmhartigheid is veel meer dan charitas. Het betekent ook: rechtvaardigheid. En ons systeem – met een bestaansminimum dat te laag is om van rond te komen en een Participatiewet die gebouwd is op wantrouwen – is dat nu niet. Gelukkig zie ik een minister die dat wil veranderen en ik moedig dat van harte aan, maar er is wel veel meer nodig. Een nieuw kabinet kan echt een andere koers kiezen.
Ik denk vaak aan het verhaal dat Jessica me vertelde. Zij leefde met haar gezin 12 jaar in armoede. We noemen haar dan een “ervaringsdeskundige” tegenwoordig. Zo snel als haar schulden zich opstapelde, zo lang duurde het om er weer uit te komen. Wat me het meest bij blijft: hoe Jessica schetste hoe de goed bedoelde hulp haar langzaam klein maakte. Mensen die voor voedselhulp zorgden meenden haar te moeten vertellen hoe ze een betere moeder zou zijn. De auto die ze gebruikte voor haar werk en om de kinderen naar school te brengen – waarom had ze die eigenlijk, dat kon ze zich toch niet veroorloven? Bij de gemeente werd ze steeds meer afhankelijk gemaakt en steeds minder gezien als een mens dat grip wilde hebben op haar eigen leven. Van mens werd ze minima. De liefdadigheid – zo goed bedoeld, echt – maakte meer kapot dan we doorhadden.
Ook daar geldt: laten we barmhartigheid vooral blijven lezen als rechtvaardigheid. De ander liefhebben zoals jezelf – dat is de ander ook gunnen wat je jezelf gunt. Mensen hebben recht op een zeker bestaan. Het is geen aalmoes. Ze hoeven er niet voor te buigen, iedereen verdient dezelfde waardigheid.
Mark Lauriks is onze wethouder Bestaanszekerheid en Leefbare Wijken. Elke week schrijft hij hier iets over zijn werk voor Arnhem.
