De antwoorden van de PvdA voor de informateur

De gemeenteraad heeft GroenLinks, als grootste fractie, de opdracht gegeven om te verkennen welke combinatie van fracties een coalitie kan gaan vormen voor de komende jaren. Paul Smeulders is daarom aangesteld als informateur. De PvdA heeft vorige week een gesprek met de informateur gehad. Vooraf hebben we de vragen van de informateur schriftelijk beantwoord. De antwoorden van de PvdA zijn hieronder te vinden. Het schriftelijke document voor de informateur is hier te vinden.

Antwoorden van de PvdA in Arnhem aan de informateur, Paul Smeulders

Ter voorbereiding op het gesprek heeft de informateur de volgende vragen aan de fracties voorgelegd:

1. Welke 3 thema’s/issues zijn volgens u de belangrijkste voor de komende 4 jaar?

De PvdA wil ongelijk investeren voor gelijke kansen in onze stad. Iedereen verdient een zeker bestaan en gelijke kansen in Arnhem. We hebben een wooncrisis en energiecrisis. We hebben te maken met de grote gevolgen van oorlog in Oekraïne. We zien een toenemende tweedeling in de stad. De PvdA ziet daarom onderstaande thema’s als prioriteit voor de komende jaren:

1. Wonen. We hebben een wooncrisis én een energiecrisis. Een betaalbaar huis is voor steeds meer mensen onbereikbaar: door een wachttijd van 14 jaar voor sociale huurwoningen of torenhoge prijzen voor koopwoningen. Starters die een gezin willen beginnen en ouderen die willen doorstromen, kunnen geen kant meer op. Mensen met een aanvullende behoefte, bijvoorbeeld vanwege een fysieke beperking, hebben nog meer moeite om een woning te vinden.

We moeten ruim 10.000 woningen bijbouwen, waarvan minimaal 4000 sociaal. Duizenden woningen moeten daarnaast worden opgeknapt, en door de energiecrisis nog sneller dan ooit. Want veel Arnhemmers hebben nu al moeite om iedere maand rond te komen. Zij kunnen de enorm stijgende energierekeningen niet betalen. Dat vraagt om keuzes van het rijk en van de gemeente om fors in te zetten op de aanpak van energiearmoede. Dat betekent zorgen voor voldoende financiële ondersteuning om rond te komen, versneld opknappen van huizen door isolatie en van het aardgas af. Zo worden huizen weer comfortabel, gaan we energiearmoede keihard tegen en bestrijden we de klimaatcrisis. Dat kan alleen door nu als gemeente fors in te zetten op deze opgave in Arnhem.

2. Wijken. Verschillende Arnhemse wijken zijn kwetsbaar en kennen langdurige problemen door een groot aantal problemen. Deze wijken verdienen extra aandacht. De ongelijkheid moet structureel worden doorbroken. Daarvoor is meer nodig dan alleen voor veiligere wijken. Dat gaat met preventie, samenwerking tussen gemeente en sociale partners en een grondige opknapbeurt van huizen en straten. Een sociale en rechtvaardige stad begint namelijk in de wijk en aan de voordeur. Met de Arnhem-Oost Aanpak en de pedagogische wijk zijn de eerste stappen gezet. We zien daarnaast kansen in het versterken van wijkplatforms en opbouwwerk, zodat we bewoners ruimte geven om als deskundigen van de wijk initiatieven neer te zetten.

3. Bestaanszekerheid en gelijke kansen. We willen dat iedere Arnhemmer gelijke kansen heeft op een goed leven, vrij van armoede en schulden, racisme en discriminatie.

Wij zien goed werk met eerlijke arbeidsomstandigheden als dé weg uit armoede, richting sociale en persoonlijke ontwikkeling, trots en eigenwaarde. Arnhem kent veel mensen die langdurig in de bijstand zitten en vaak te maken hebben met schulden. Door intensieve begeleiding is het mogelijk om mensen, en nog: liever hele wijken, schuldenvrij te maken én mensen te begeleiden richting een duurzame baan, desnoods met een tussenstap.

In het bijzonder willen we jongeren kansen bieden door hen vanaf hun opleiding al te begeleiden naar goed werk in onze stad. Dat begint met goed onderwijs en een sterk pedagogisch klimaat in onze wijken van jongs af aan. Maar ook samenwerking tussen gemeente en bevlogen ondernemers in de stad moet ons versterken in de opgave om steeds meer mensen aan het werk te krijgen. Als werken (nog) onvoldoende loont of niet mogelijk is, moet de gemeente altijd vooraan staan om mensen en hun kinderen te ondersteunen. Iedereen moet kunnen voorzien in zijn of haar levensonderhoud. Een stad waarin kinderen armoede en werkloosheid erven van hun ouders, is geen eerlijke stad.

Een zeker bestaan is ook jezelf kunnen zijn in onze stad. Racisme en discriminatie gaan we tegen. Door daders aan te pakken, maar juist ook door preventie en het bieden van kansen. De gemeente geeft het goede voorbeeld door een representatieve organisatie na te streven en dat te verwachten van onze partners. Met strenge regels weren we foute en discriminerende verhuurders. Iedereen moet vrij kunnen zijn in Arnhem.

2. Ziet u eventuele inhoudelijke blokkades?

De PvdA wil bij uitstek met uiteenlopende partijen samenwerken. Partijen die de democratische rechtsstaat niet onderschrijven, horen echter niet in een Arnhemse coalitie thuis. De PvdA zal daarom geen coalitie steunen met daarin de PVV of FVD.

De grote opgaven die de PvdA ziet in Arnhem, moeten we te lijf gaan met een langdurige investeringsagenda, zodat onze stad kan bloeien. Dat is de enige weg om socialer te bouwen, onze wijken in hun kracht te zetten en mensen aan het werk te krijgen. Een eerlijke en rechtvaardige toekomst in Arnhem. Dat is een opdracht die nadrukkelijk veel meer bestrijkt dan één bestuursperiode. Partijen die geen sociale en eerlijke keuzes maken, maar de hand op de knip houden, kunnen daarom niet op steun van de PvdA rekenen.

3. Zou uw partij aan de coalitie en/ of het college willen deelnemen?

Ja, de PvdA is bereid om verantwoordelijkheid te nemen in een coalitie en college die werk gaan maken van de grootste opgaven in onze stad. Dat betekent langdurige inzet en commitment om ongelijkheid te doorbreken en de tweedeling tegen te gaan. In deze periode gaat het om wonen, wijken en werken. Een coalitie die bereid is om deze opdracht aan te gaan, kan op medewerking van de PvdA rekenen.

4. Welke mogelijke coalities ziet u? En heeft een bepaalde variant uw voorkeur?

We moeten sociale en rechtvaardige keuzes maken voor de komende vier jaar, maar ook daarna. De PvdA kijkt naar meer dan het getal: een coalitie moet in staat zijn om een gezamenlijke visie te ontwikkelen en te werken aan sociale en rechtvaardige keuzes. Vertrouwen en goede samenwerking tussen de partijen is daarin een vanzelfsprekende en cruciale randvoorwaarde.

De partijen die de PvdA in de voorkeurscoalities noemt, kennen we door een constructieve houding en hun streven om sociale en rechtvaardige keuzes te maken. Waar het wederzijds vertrouwen wellicht nog onvoldoende is, zien wij ruimte om samen te bouwen aan het vertrouwen om tot een stabiele coalitie te komen voor onze stad, omdat de stad dat van ons vraagt.

In het duidingsdebat van woensdag 23 maart 2022 hebben verschillende fractievoorzitters, waaronder de PvdA, expliciet aangegeven de voorkeur te geven aan een linkse en/of progressieve coalitie voor Arnhem.

In het licht van samenstelling van de nieuwe gemeenteraad en de wensen van de verschillende fracties voor Arnhem ziet de PvdA de volgende mogelijke linkse/progressieve en stabiele coalities voor zich, op volgorde van eerste tot vierde voorkeur:

1. GroenLinks + PvdA + AC + D66 + Volt
2. GroenLinks + PvdA + AC + D66 + PvdD
3. GroenLinks + PvdA + AC + D66 + Denk
4. GroenLinks + PvdA + VVD + D66 + Volt

Andere samenstellingen kennen voor ons geen blokkade (behalve met FvD of PVV), maar hebben niet direct voorkeur omdat zij niet voldoen aan de inhoudelijke prioriteiten die wij zien.

5. Heeft u specifieke wensen voor het formatieproces?

Het uitgangspunt van de PvdA is om te komen tot een coalitieakkoord op hoofdlijnen waarin de samenwerkende partijen hun visie voor de stad uitspreken en tot afspraken komen om hun samenwerking (inhoudelijk) vorm te geven. De coalitie die daaruit voortkomt, moet ook het vertrouwen hebben dat nog niet voorziene opgaven in de toekomst door hen voortvarend kunnen worden opgepakt. Hierbij wil de PvdA nadrukkelijk dat in de formatie rekening wordt gehouden met breder draagvlak in de gemeenteraad en de stad. De Arnhemse gemeenteraad bestaat uit veertien fracties en naast de afspraken in een coalitieakkoord moet er te allen tijde ruimte zijn om meerderheden te vinden in wisselende samenstellingen.

Gedurende het formatieproces is het vanzelfsprekend om belangrijke spelers op de verschillende beleidsdomeinen uit te nodigen om de formerende partijen tijdens de onderhandelingen te informeren over hun visie op de stad in de komende jaren.

De opgaven voor Arnhem vereisen een daadkrachtig antwoord. De formatie moet vlot gaan, maar wel zorgvuldig. Fracties moeten de ruimte hebben om naar elkaar toe te groeien. Zodra de informateur een kansrijke coalitie in beeld heeft, ziet de PvdA de noodzaak om ook te werken aan vertrouwen. Een coalitie die in vertrouwen start, is stabieler en beter bestand tegen onvoorziene omstandigheden.  Uit het coalitieakkoord moet daarom ook een gezamenlijke visie spreken, die alle coalitiepartners onderschrijven om samen met coalitie, gehele raad en stad te gaan verwezenlijken in de komende jaren.

De verslagen van de onderhandelingen en de informatiedossiers bij die worden betrokken bij de onderhandelingsgesprekken dienen na afloop openbaar gemaakt te worden, zodat de gehele raad in staat wordt gesteld om daar het gesprek over te voeren.

6. Hoe denkt u dat de samenwerking met betrekking tot het besturen van de stad kan worden verbeterd?

Op de eerste plaats moeten we erkennen dat de gemeenteraad uit veertien fracties bestaat. Dat betekent veel discipline en verantwoordelijkheid om de stad bestuurbaar te houden. De PvdA roept iedere fractie op om samen te werken en keuzes te maken, in plaats van eindeloos vergaderen. Een transparante coalitie die de hand reikt naar alle fracties, kan een rol spelen in het nemen van de verantwoordelijkheid om de stad bestuurbaar te houden. Hierbij tekenen we aan dat er vanzelfsprekend ruimte moet zijn voor debat in de raadzaal.